Yükle beraber tüm taşıma
maliyetlerinin de ödenmiş olduğu, sigorta ve diğer masrafların ithalatçı
tarafından karşılandığı teslim şekli, CPT olarak bilinmektedir. CPT taşıma şekli, karma taşımacılık
sırasında kullanılmaktadır. CPT
taşımacılık sırasında ihracat yapan taraf yükü hazırlamaktadır. Yükün
hazırlanmasının yanında gümrükle ilgili işlemler de çözülmektedir. Yükün ana
taşıma aracına yükleme işlemleri tamamlanır. Ayrıca yine ana taşıma aracına ait
olan taşıma bedeli ödenmektedir. Böylece yükün ana taşıma aracına yüklenmesiyle
birlikte ihracatçının sorumluluğu da ortadan kalkmaktadır.
CPT taşıma şeklinde malların
taşınma aracından teslim alınmasıyla beraber alıcı tarafın sorumluluğu
başlamaktadır. Bundan dolayı CPT teslim
şekli, taşıma, gümrük ve diğer masrafların satıcı tarafa ait olduğunu
göstermektedir. Ayrıca teslimat işlemlerinin tamamlanmasının ardından ortaya
çıkabilecek olan maliyet ve riskler de alıcı tarafa ait olmaktadır.
CPT teslim şekli iki taraf açısından da kontrol edilmelidir. Teslim
şekli sırasında ürünlerin taşıma aracından teslim sağlayabilmesi alının
sorumluluklarının başlangıcıdır. Bundan ötürü CPT tipi teslim şeklinde alıcı
risklerden kendisi mesuldür. Lojistik sektöründe yapılmakta olan CPT teslim
şeklinde birden çok taşıma aracına yer verilmektedir. Taşınacak olan yükün ilk
taşıyıcıya teslim edilmesi, satıcının yük üzerinde bulunan bütün sorumluluğunun
tamamlanması anlamına gelmektedir.
CPT ne demek sorusuna cevap olarak belirlenen varış yerine kadar
navlunu ödenmiş şekilde yapılan teslim işlemi denilmektedir. Bu uygulama
içerisinde satıcı taraf kendi mallarını tercih ettiği taşıyıcıya teslim
etmektedir. Alıcı ve satıcı arasında belirlenen varış noktasına kadar tüm
masraflar taşıyıcıya aittir. Satıcının malları taşıyıcıya teslim etmesiyle
beraber noktalanmaktadır. Bu aşamadan sonra var olan sorumluluk, alıcıya
aittir. Taşıma sigortasının yaptırılmasından, sigorta bedelinin ödenmesine
kadar birçok seçenek sıralanması da mümkündür. Genel olarak deniz yolu hariç
her taşıma şeklinde kullanılmaktadır. Özellikle karma taşıma içerisinde de CPT yükleme şekli kullanılabilmektedir.
Hem alıcı hem de satıcı taraf
için bazı avantajlar barındıran CPT, dezavantajlarla da öne çıkmaktadır. Bu
teslim şeklinin günden güne daha çok kullanıldığını söylemek de mümkündür.
Gerekli işlemlerin ülkeden ülkeye olacak şekilde değişmesi, zaman ve enerji
açısından firmaları eksiye sürüklediği bilinmektedir. Bu işlemler içerisinde
belirli bir noktaya kadar satıcı o noktadan sonra da alıcı sorumluluk
alınmaktadır. Var olan bu özelliğinden ötürü de CPT diğer teslim şekillerinden
farklı görülmektedir. CPT teslim şekli içerisinde özellikle zaman ve enerji
tasarrufunun öne çıktığını söylemek de mümkündür.
CPT teslim şeklinde sürecin nasıl
işlediğine değinilebilir. Detaylandırmak gerekirse öncelikli olarak satış
sözleşmesine uygun olacak şekilde mallar hazırlanmaktadır. Alıcının kendi
ülkesinde kullanması gereken evraklar da hazırlanmalıdır. Gümrük prosedürlerinin
tamamlanmasının yanında taşıma acentesiyle sözleşme yapılması önemlidir.
Teslimat işleminin yapılacağı limana kadar olan navlun gideri de ödenmektedir.
Satıcı taraf, malların veyahut ürünleri ilk taşıyıcıya verdiği andan itibaren
sorumlulukları son bulur. Yükle alakalı olan giderlerden ve sorumluluklardan
kurtulmuş olur. Teslimatın gerçekleştirildiği ve beklenen ulaşım tarifini alıcı
tarafa bildirir.
Taşıma ödenmiş olarak satış
gerçekleştirildiği zaman CPT ödeme şekli
kullanılmış olmaktadır. CPT taşıma şekli ihraç edilen taraflarda ürünlerin
belirlenen taşıyıcıya teslim edilmesi sağlanmaktadır. Malların teslim yerine
getirilmesi noktasında önemli olan taşıma anlaşmasının yapılması ve taşıma
giderlerinin önlenmesi mecburiyetinin olduğunu göstermektedir. CPT kuralı
kullanıldığı zaman satıcı teslim sorumluluğunu almaktadır. Yükler teslim
noktasına ulaştığında değil, taşıyıcıya devredildiğinde sorumluluklar
bitmektedir.
CPT teslim şekli özellikleri diğerlerinden daha farklıdır. Çünkü
genel olarak çok araçlı olan taşımacılık çeşitlerinde kullanımı söz konusudur.
Satıcılar teslim noktasına kadar navlun masrafını öderler. Malları ilk
taşıyıcının sorumluluğunda devrettiği andan itibaren riskler alıcı tarafa
geçmektedir.
Satıcı tarafın yükün teslimatı
üzerinde bazı sorumlulukları bulunduğu söylemek mümkündür. İhracat
gerçekleştirilirken taraflar arasında bir sözleşme yapılmaktadır. Sözleşmeye
uygun olarak satının yükü hazırlaması gerekmektedir. Teslimatın yapılacağı ülkeye
ait bilgiler alınması ve ülkenin isteyeceği belgelerin hazırlıkları tamamlanır.
Bu kısımda gümrüğe ait olan masraflar, navlun ücreti karşılanmaktadır. Yani CPT
navlun ücreti satıcı tarafından karşılanmaktadır. Bulunan şartları yerine
getiren alıcı, yükleri ilk taşıyıcıya teslim eder. Bu andan itibaren
oluşabilecek her türlü giderken muaf hale gelmektedir. Bu da artık teslimat
aşamasına kadar oluşabilecek sorunların satıcıyı etkilemediği anlamına gelir.
İthalatçı yani satıcı taraf malın nakledildiği tarihi karşı tarafa
bildirmektedir. Aynı zamanda bu aşamada dikkat edilmesi gereken bazı
seçeneklerin olduğu bilinmektedir. Satıcının yüklerin ulaşacağı ülkede
olabilecek denetleme giderlerini de ödemesi gerekmektedir. Yani ihracatın
yapıldığı ülkenin kurumlarının talep edeceği masraflar ödenmelidir.
Alıcı taraf da ithalatçı taraf
olarak bilinmektedir. Satıcıyla arasındaki sözleşme imzalandıktan sonra mala
karşılık olarak ücret ödemesi yapılmaktadır. İthalat süreci içerisinde sonuca
ulaşılması adına bazı gümrük evrakları düzenlenmektedir. Alıcının yükle ilgili
olan sorumlulukları, yükün satıcı tarafından ilk taşıyıcıya teslim edildiği
andan itibaren başlamaktadır. Bu andan sonra malla ilgili yükümlülükler alıcıya
geçmektedir. Yani olabilecek giderlerin tümü ve olası riskler alıcıya ait hale
gelmektedir. Sözleşme içerisinde boşaltma giderleri navlun bedelini içermiyorsa
o zaman alıcı yükün boşaltma giderlerini de ödemektedir. Sonrasında cirolu olan
konşimento alınmaktadır. Ek olarak ülke prosedürleri içerisinde ortaya
çıkabilecek olan giderler de alıcının sorumluluğu içerisindedir. Giderlerin
yükleme öncesi muayene masraflarını ödeme sorumluluğunda olduğu bilinmektedir.