Transit Rejimi Nedir?

Türkiye Gümrük Bölgesi kapsamında bir konumdan diğer konuma taşınacak olan eşyalar için transit rejimi uygulanmaktadır. Söz konusu olan eşyaların ticaret politikası önlemlerine ve ithalat vergilerine tabi tutulmayan, serbest dolaşıma girmemiş ve ihracatla ilgili işlemleri tamamlanmış olan eşyalarda geçerliliği olduğu bilinmektedir. Gümrük idarelerinde bu transit rejimine uyumlu olan eşyaların belirli şekillerde taşınmasına izin verilmektedir. Bunlardan bahsetmek gerekirse de transit rejiminde yabancı bir ülkeden başka bir ülkeye taşıma izni verilmektedir. Aynı şekilde yabancı bir ülkeden Türkiye’ye, Türkiye’den yabancı bir ülkeye geçiş sağlanması uygundur. Transit ticaret rejimi kapsamında Türkiye içerisinde bir gümrük idaresinden diğerine taşınmada da kullanılmaktadır.

Transit eşyaları kara yoluyla taşındığı zaman var olan gümrük vergilerinin ödenmesi konusunda bazı talimatlar verilmektedir. Ancak bu zorunluluk, demiryolu, havayolu, denizyolu taşımalarında aranmamaktadır. Yalnızca özel durumlarda gümrük vergileri için çeşitli ödemelerin yapılması beklenmektedir.

Transit rejimi nedir diye sorulduğu zaman Gümrük Kanunu’nun 84. Maddesinde yer aldığını söylemek mümkündür. Ayrıca bu rejim, ithalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan, ihracatla ilgili gümrük işlemlerini tamamlamış olan eşyanın taşınmasında kullanılmaktadır.

Gümrük Kanunu’na bağlı olarak Gümrük idareleri, transit rejimine tabi tutulan eşyanın bazı şekillerde taşımasına izin vermektedir. Bunlardan söz etmek gerekirse yabancı bir ülkeden yabancı bir ülkeye taşıma yapılırken kullanılması mümkündür. Örneklendirmek gerekirse Almanya’dan yüklenen makine Türkiye üzerinden transit olarak geçip İran’a gidebilmektedir. Yabancı bir ülkeden Türkiye sınırlarına yapılan taşımalarda da kullanılmaktadır. Örnek olarak Ukrayna’dan yüklenen malların transit rejimi kullanılarak Bulgaristan üzerinden Türkiye’ye taşınması gösterilebilmektedir. Bunlara daha birçok örnek verilmesi de mümkündür.

Transit Rejiminde Kullanılan Belgeler

Farklı şekillerde taşınabilen eşyalar, transit rejimi kapsamında kullanılan bazı belgelerle taşınmaktadır. Rejime tabi olan eşyaların Türkiye Gümrük Bölgesi sınırlarında taşınması sırasında Öne çıkan belgeler mevcuttur. Bunlardan biri transit rejimi beyanıdır. Sonrasında TIR karnesi, Transit belgesi olarak kullanıldığı bilinen ATA karnesi istenmektedir. Kuvvetlerin statüsüne uygun olarak Kuzey Atlantik Anlaşması içerisinde taraf olan devletlerin sözleşmeyle öngörülen formu, Demiryolu taşımacılığında CIM taşıma belgesi önemsenmektedir. Taşıma işlemleri büyük konteynerler ile yapıldığı zaman TR transfer notu kullanılmaktadır. Aynı şekilde Havayolu ve denizyolu taşıma sırasında eşya manifestosu kullanımı söz konusudur.

Transit rejiminde kullanılan belgeler, rejim hükümlerine bağlı olarak varış gümrük idaresine sunulmaktadır. Teslimatın sağlanmasının ardından da transit rejimi son bulmaktadır. Hareket gümrük idaresinde yer alan bilgi ve belgelerin ulaştırılmasını kolaylaştırmaktadır. Aynı zamanda transit rejiminin usulüne uygun şekilde sonlandırılmasının belirlenmesi de önem arz etmektedir.

Transit Rejimi Kurallarına Aykırılık

Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde gümrük işlemleri tamamlanmış olan eşyalar birden yerden farklı bir yere taşınabilmektedir. Bu taşıma işlemleri transit rejimi kurallarına uygun olarak sürdürülmelidir. Transit rejiminde karşılan bazı cezalar da bulunmaktadır. Bunlar hakkında detay vermek gerekirse de ortak transit veyahut ulusal transit rejimi kapsamında kontroller sonucunda beyan edilen eşyalardan sonra farklı eşya tespiti de yapılabilmektedir. Bu gibi bir durum yaşandığı zaman gümrük verileri açısından belirlenen eşya, vergileri beyan edilen eşyadan daha fazlaysa, ceza verilmektedir. Ceza, eşya gümrük vergilerinin iki katına denk gelmektedir. Farklı çıkan eşya, bildirilen eşyadan farklı olarak ithalinin lisansa, şarta ve izne vereceği uygunluk, yeterlilik belgesine tabii olma halinde gümrüklenen değerin iki katı para cezası verilmektedir.

Serbest dolaşımda olmayan eşyada eksiklik veyahut fazlalık olması hali de transit rejimi kurallarına aykırıdır. Ortak transit rejimi kapsamında ülkeye giren eşyanın gümrük idaresinde yapılan tespitine göre diğer gümrük idaresinde yapılan tespitin farklı olması söz konusudur. Bu durumda eksik çıkan eşyanın gümrük vergileri alınıp iki katı tutarında olacak şekilde para cezası verilmektedir. Giriş gümrük idaresinin ardından farklı bir gümrük idaresinde eşyanın bildirilenden farklı olması, usulsüzlük cezası uygulanmasına neden olmaktadır.

Kurallara aykırı olan durumlardan bir diğeri transit süre sınırına uyulmamasıdır. Hareket idaresince eşyanın varış idaresine girmesi için bir süre sınırı verilmektedir. Bu süre sınırı yirmi dört saat kadar olacak şekilde alışıyorsa iki katı kırk sekiz saat kadar aşılıyorsa dört katı ceza uygulanmaktadır.

Gümrük Yönetmeliği Transit Rejimi

Eşyaların yetkili olan makamların denetimi altında en az bir sınır geçerek taşınması, gümrük yönetmeliği transit rejimi tarafından kontrol edilmektedir. Gümrük yönetmeliği transit rejimi içerisinde bazı unsurlara da yer verilmektedir. Beyan içerisinde bulunan bilgilerin doğruluğu, belgelerin gerçekliği sorumluluklar içerisinde yer almaktadır. Eşya transit rejimine tabi tutulması gereken tüm yükümlülüklerin tamamlanması gerekmektedir. Diğer yandan öngörülen süre sınırı içerisinde, gümrük idaresi tarafınca alınan önlemlere uyulmaktadır. Bu şekilde gümrük idaresine gerekli belgeleri ve eşyaları eksiksiz, sağlam bir biçimde sunabilmeniz mümkün hale gelmektedir.

Transit geçiş rejimi ile ilgili olan hükümlere uyum sağlamak bir hayli kıymetlidir. Talep edilen ve verilen sürede tüm belge ve bilgilerin kontrolünden sorumlu olan gümrük idaresine tüm yardımı sağlamak gerekmektedir. Belge ve bilgilerin sunulmasının yanı sıra sürecin daha rahat şekilde ilerleyebilmesinde önemli bir etkisi bulunmaktadır. Gümrük yükümlülüğünün var olmasıyla beraber de gümrük vergilerini ödeme yükümlülüğü ortaya çıkmaktadır.

Transit rejimi gümrük uygulamaları kapsamında hareket gümrük idaresi eşya transit rejimi için önemlidir. Transit rejimine tabi olan eşyanın rejimin sonlanması için gerekli olan gümrük idaresi varış gümrük idaresi olarak geçmektedir. Transit eşyasının tahakkuk edilmesi için gümrük vergilerinin ödenmesini sağlamak da zorunlu hallerden biri olarak kabul görmektedir.